Искање


Означено з Претражувач x Prijava platformi x Data leaks x Apps x

Проверете дали има зачувани лозинки во прелистувачот

Прелистувачите што се користат денес (Firefox, Chrome, Edge) имаат опција да ги зачувуваат вашите лозинки, така што не мора да ги внесувате секогаш кога се најавувате. Сепак, ова не е препорачливо и треба да користите посебен софтвер за управување со лозинки, како што сеKeePass, KeePassXC илиBitwarden.

Во случаи кога не можете да се најавите со внесување на вашата лозинка, треба да проверите дали вашиот прелистувач ја зачувал лозинката во некој момент и потоа да ја искористите за да пристапите до вашата сметка. Секогаш се препорачува лозинката да ја копирате и залепите (copy and paste) наместо да ја пишувате рачно, за да избегнете грешки.

Лозинка Дигитална хигиена Претражувач Враќање на пристапот

Додатоци за прелистувачи

Има начини како да го подобрите вашето искуство во работењето на интернет и како да бидете побезбедни додека ги користите вашите омилени онлајн услуги. Интернет-прелистувачите кои се користат денес, како што се Mozilla Firefox, Brave или Google Chrome, имаат софтверски виџети (widgets – додатоци/екстензии) кои овозможуваат дополнителни опции и можности за вашиот прелистувач. Ова се некои од најдобрите:

HTTPS Everywhere: овој додаток форсира шифрирана комуникација (HTTPS) кога посетувате некоја веб-локација, доколку таа поддржува HTTPS, и така го прави вашето работење на интернет (прелистувањето) побезбедно.

Privacy Badger: екстензија која ви овозможува да блокирате тракери од трети страни кои ви „сервираат“ реклами на веб-локациите што ги посетувате.

Facebook Container (само за Firefox): го изолира вашиот идентитет на Facebook во посебен таб (container tab), со што му отежнува на Facebook да ги следи вашите посети на други веб-локации така што ви „подметнува“ колачиња (cookies) од трети страни.

uBlock Origin: екстензија за блокирање реклами, за следење и препознавање домени кои содржат малициозен софтвер. Екстензијата користи минимални ресурси и има многу приемчив кориснички интерфејс.

Дигитална хигиена Претражувач Енкрипција

TOR и VPN

Интернетот вообичаено ни дава лажно чувство на анонимност, иако повеќето корисници ќе ви речат дека единственото нешто што постои е лажна анонимност. Речиси секој може да биде идентификуван на интернет според својата IP-адреса , која е единствениот идентификатор што вашиот давател на интернет-услуга (ISP) ви го доделува за да можете да се поврзете на интернет.

Сепак, има алатки кои можат да ви помогнат да ја маскирате вашата вистинска IP-адреса и со тоа да обезбедите дополнителен слој на заштита за вашиот идентитет на интернет. Ова може да се постигне со користење на услугите на прелистувачот Tor Browser или со виртуелна приватна мрежа (Virtual Private Network - VPN).

Tor прелистувачот е бесплатен софтвер со отворен код којшто е приспособен за работа со мрежата на Tor. Се заснова на Mozilla Firefox, го шифрира сообраќајот додека работите на интернет (прелистувате) и ви дава нов идентитет, т.е. нова IP-адреса. Исто така е особено корисен за пристап до веб-локации кои се блокирани на вашата мрежа. Има и некои недостатоци, бидејќи мрежата на Tor генерално е бавна кога се работи на интернет и идентитетот на корисниците може да се открие доколку тие не го користат Tor на правилен начин.

Виртуелна приватна мрежа (VPN) е услуга која им овозможува на корисниците да се поврзат на интернет преку приватна мрежа, со обезбедување дополнителен енкриптиран слој на приватност и со маскирање на вистинската IP-адреса на корисникот. Постојат голем број даватели на VPN-услуги, но корисниците сепак треба да внимаваат и да бидат свесни за евентуалните аспекти поврзани со безбедноста, како што се:

  • Законодавството, односно во која земја се наоѓа компанијата која обезбедува VPN услуги. Генерално, треба да се избегнуваат земјите кои се членки на сојузот за масовно набљудување (mass surveillance alliance) наречен „Пет очи“ (Five Eyes) (тоа се САД, Обединетото Кралство, Канада, Нов Зеланд, Австралија);

  • Политиката да не се чуваат траги (логови – logs), што значи дека давателот на VPN не го евидентира интернет-сообраќајот што сте го направиле преку неговата мрежа;

  • Редовните независни контроли (ревизии) на безбедноста, кои обично се документираат на веб-страницата на давателот на VPN-услугата;

  • Цената – некои VPN-услуги се мошне скапи, но треба да бидете внимателни и во однос на VPN-апликациите кои се целосно бесплатни, бидејќи е речиси сигурно дека нивниот бизнис-модел се заснова врз следење на корисниците. Во секој случај, има некои даватели на платени услуги кои секако нудат бесплатни планови, но со ограничени можности, како што се помали брзини и помал број на сервери.

IP адреса Дигитална хигиена Претражувач Апликации Енкрипција Протекување на податоци Безбедност

БОМБАРДИРАЊЕ НА GOOGLE (GOOGLE BOMBING)

Станува збор за намерно оптимизирање неточни и злонамерни информации на самите интернет-пребарувачи (т.е. Google), со цел да се нанесе штета врз достоинството и угледот на жртвата.

Индексирањето на резултатите од пребарувањето може да биде предмет на манипулација со користење обемни и координирани барања за пребарување кои содржат неточни или злонамерни информации. Овие барања за пребарување и резултатите од тоа се подигнуваат погоре, така што тие се прва видлива опција кога се пребарува во врска со жртвата.

Сопругата на поранешен германски претседател поднесе обвинение против Google во 2012 година, тврдејќи дека алгоритамот за пребарување на оваа компанија довел до широко дисеминирање информации во врска со нејзиното минато како сексуална работничка.

Дигитална хигиена Претражувач Оштетување Репутација

БОМБАРДИРАЊЕ НА GOOGLE (GOOGLE BOMBING)

Станува збор за намерно оптимизирање неточни и злонамерни информации на самите интернет-пребарувачи (т.е., на Google), со цел да се нанесе штета врз достоинството и угледот на жртвата.

Казнено-правниот систем експлицитно не го забранува ова дело, ниту го карактеризира како кривично дело. Од техничка гледна точка, бомбардирањето на Google не подразбира злоупотреба или манипулација со лични податоци. Напротив, тоа се смета за злоупотреба на самиот пребарувач (Google). Во одредени случаи, овој вид напад може да се гони врз основа на неовластен пристап до компјутер, компјутерска мрежа или електронска обработка, односно како Оштетување и неовластено навлегување во компјутерски систем (член 251 од Кривичниот законик). Во овој конкретен случај, треба да се поднесе кривична пријава до полицијата, која ќе ги содржи и собраните докази (слика од екранот од резултатите од пребарувањето, анализа на оптимизацијата на пребарувањето итн.).

За претрпена штета во однос на угледот и достоинството, може да се бара компензација преку граѓанска правна постапка која се поведува преку тужба. Пред да се отпочне ваква тужба, неопходно е да се знае идентитетот на сторителот, како и доказите што го потврдуваат тврдењето дека постои злоупотреба на личните податоци и дека е предизвикана штета.

Со оглед на тоа дека алатките за менување на алгоритмите на пребарувачот се широко достапни, речиси секој може да ги менува резултатите во пребарувањето. Поради ова, мошне е тешко да спречите или да се заштитите од бомбардирање на Google.

Google има развиено екстензија за својот пребарувач – Google Meet Bomb Guard , која им овозможува на корисниците да ги блокираат сите учесници кои не биле поканети, како и генеричките сметки отворени на gmail од страна на организираните групи на Google Meet.

Погледнете ги и другите екстензии за пребарувачи што се достапни, а што може да помогнат во спречувањето на овој вид напад.

Дигитални докази Дигитална хигиена Претражувач Оштетување Пријава на платформата Репутација