kërkimi

Kur të krijosh fjalëkalimin, sigurohu që të jetë i veçantë, d.m.th., të përdoret vetëm për një llogari apo pajisje, të jetë i gjatë dhe i ndërlikuar.

Përdorimi i të njëjtit fjalëkalim për shumë adresa/llogari është me rrezik. Nëse kompromentohet një llogari, edhe të tjerat që përdorin të njëjtin fjalëkalim janë në rrezik.

Krijimi i një fjalëkalimi të gjatë (me mbi 10 apo edhe me mbi 20 karaktere, sa më i gjatë, aq më mirë) e bën më të vështirë thyerjen e tyre. Duhen përdorur lloje të ndryshme karakteresh dhe simbolesh, si numra, germa të MËDHA dhe të vogla, apo karaktere të veçantë (!@*).

Mos përdorni krijues automatikë fjalëkalimesh online apo programe të tipit “sa i sigurt është fjalëkalimi im”. Nuk mund të dimë se kush qëndron pas tyre dhe në dorë të kujt mund të përfundojë fjalëkalimi.

Rekomandohet me prioritet që për llogarinë të konfigurohet autentifikimi me shumë faktorë, nëse shërbimi apo platforma e kanë këtë opsion.Kjo përbën një mënyrë tjetër mbrojtjeje, duke qenë se për të hyrë në llogari kërkohet një hap i mëtejshëm, zakonisht një kod që vjen me SMS ose nga një aplikacion si Google Authenticator (Verifikimi me Google).

Megjithatë, verifikimi me shumë faktorë (ang.: multi-factor authentication - MFA) nuk është zgjidhje e përkryer - njerëzit janë ende të cenueshëm nga sulmet e fabrikuara sociale, të tilla si mashtrimet ‘phishing’, apo mashtrime përmes linqeve që kërkohet të klikohen, dhe mund të binden për të dhënë faktorin e dytë të identifikimit, për shembull një kod unik. Kjo është arsyeja pse është e rëndësishme të merret në konsideratë një zgjidhje rezistente ndaj ‘phishing’ për MFA, siç është përdorimi i çelësave fizikë harduerik.

Verifikimi me shumë faktorë si opsion fillestar fatkeqësisht nuk është ende standard i industrisë - ekzistojnë shërbime që nuk e ofrojnë, kurse në rastet kur ofrohet, përdoruesve u duhet të navigojnë nëpër rregulla të ndërlikuara të sigurisë në llogaritë e tyre deri ta kompletojnë.

Edhe pse çfarëdo MFA është më e mirë sesa kur nuk ka asnjë, disa mënyra janë më të sigurta se të tjerat. Për shembull, pranimi i kodeve përmes mesazheve telefonike (SMS) nuk është mënyrë e besueshme për shkak të cenueshmërisë së rrjetit të telefonisë mobile dhe fenomenit të ashtuquajtur “ndërrim i kartelës” - kur një sulmues arrin të ketë qasje në numrin e telefonit të viktimës përmes mashtrimit të stafit të ofruesit të shërbimit të telefonisë mobile.

Sidoqoftë, duhet theksuar se MFA nuk është zëvendësim për trajnimet e rregullta të sigurisë dhe ndërgjegjësimin për kërcënime, të tilla si ‘ransomware’ – apo marrja ‘peng’ e paisjeve apo të dhënave personale deri në kryerjen e një pagese. Është shumë e rëndësishme të kultivohet një kulturë pozitive dhe proaktive sigurie brenda organizatës përmes trajnimeve motivuese dhe angazhuese - mund të përmirësohet siguria dixhitale, si në rrafshin personal ashtu edhe në atë organizativ, nëse fokusi vihet në të tri fushat e sigurisë kibernetike: njerëzit, proceset dhe teknologjinë.

Fjalëkalimi Autentifikimi Higjiena digjitale Aplikacione

Po të kemi parasysh se një përdorues i zakonshëm interneti ka shumë llogari, është bërë përherë e më e vështirë të mbahen mend të gjitha fjalëkalimet, veçanërisht kur janë edhe të ndryshme nga njëra tjetra, janë të gjata dhe të ndërlikuara.

Kjo është arsyeja pse duhen përdorur aplikacione që quhen administratorë fjalëkalimesh, të cilat ruajnë të sigurta kredencialet e hyrjes dhe i mbrojnë ato me një fjalëkalim master. Në këtë mënyrë, duhet mbajtur mend fjalëkalimi master dhe mund t’i kopjohen/vendosen kredencialet e hyrjes drejtpërsëdrejti nga aplikacioni. Aplikacione të tilla kanë opsionin e krijimit automatik të fjalëkalimeve të gjatë dhe të fortë, të përbërë nga karaktere dhe simbole të rastësishme.

Aplikacionet më të përdorura për administrimin e fjalëkalimeve janë KeePass, KeePassXC dhe Bitwarden.

Duhet shmangur ruajtja e kredencialeve tek shfletuesit, së bashku me aplikacionet online të fjalëkalimeve, të cilat nuk janë kode të hapura burimore dhe nuk kanë siguri në të dy anët e komunikimi.

Fjalëkalimi Autentifikimi Higjiena digjitale Aplikacione

Aktivizimi i identifikimit me 2 hapa për të gjitha llogaritë është një praktikë e rëndësishme për sigurinë. Megjithatë, në rast se metoda e verifikimit që konfiguroni (nr. i telefonit, aplikacioni) nuk funksionon ose ka ndryshuar, duhet të provoni të hyni në llogari nga një pajisje e besuar. Shumë ofrues shërbimesh e ofrojnë opsionin (përgjithësisht vetëm klikoni një kutizë në faqen me 2 hapa) për ta shënuar një pajisje si të besueshme, në mënyrë që të mos ju duhet të vendosni kodin e sigurisë së verifikimit me 2 hapa sa herë që futeni në atë pajisje specifike, si p.sh. në kompjuterin e shtëpisë.

Sigurohu që vetëm pajisjet personale (kompjuter, tableta, telefona) që përdoren rregullisht të shënohen si të besuara dhe mos e përdor kurrë këtë veçori tek pajisjet publike ose të dikujt tjetër.

Autentifikimi Higjiena digjitale Telefon/Tabletë Aplikacione Kompjuter/Laptop