kërkimi


Etiketat Kompjuter/Laptop x Higjiena digjitale x Support x Phone/Tablet x Reputation x Computer/Laptop x

Praktika të mira për sigurinë

Pavarësisht se çfarë bën në internet, gjithmonë duhet të mundohesh të ndjekësh praktika përgjithësisht të mira për sigurinë:


  • Kujdes me të dhënat e tua personale;

  • Respekto privatësinë e të tjerëve në internet;

  • Shkarko skedarë dhe instalo programe vetëm nga burimet e njohura dhe të besuara;

  • Përditëso rregullisht të gjitha programet dhe sistemin operativ në pajisje për të ulur rrezikun e sulmeve

  • Krijo fjalëkalime të veçanta dhe të ndërlikuara dhe ruaji ato me programe fjalëkalimesh

  • Aktivizo autentifikimin me shumë nivele për llogaritë online sipas mundësisë;

  • Përdor një program antivirusi/anti-malware;

  • Kripto çdo gjë që mund të kriptosh;

  • Nëse përdor kompjuter publik, mundohu të mos lësh/të fshish gjurmët prapa

  • Nëse disku yt USB është përdorur në një kompjuter publik ose të pambrojtur, ai duhet skanuar me program antivirus/anti-malware përpara se të përdoret sërish. Në përgjithësi rekomandohet që pajisjet portative, p.sh. memoriet USB ose hard disqet e jashtme të skanohen sa herë që lidhen me një kompjuter;

  • Duhet kemi parasysh rreziqet se çdo veprim në internet nënkupton se privatësia nuk do të thotë më pak përgjegjësi;

  • Lexo ose të paktën hidhi një sy Termave të Përdorimit/Shërbimit para se të klikosh butonin “Pranoj”.

Higjiena digjitale Telefon/Tabletë Rrjedhje të dhënash Siguria Kompjuter/Laptop

Praktika të gabuara për sigurinë


Zakonet janë të vështira për t’u ndryshuar, por duhet të përpiqemi sa më shumë për të shmangur këto praktika të gabuara për sigurinë:

  • Mos dërgo kurrë të dhënat personale apo informacione financiare me email me tekst të paformatuar (të thjeshtë);

  • Mos hy në rrjete ose sisteme të tjera për të cilat nuk ke autorizim, edhe nëse ke marrë në një farë mënyre kredenciale të caktuara hyrjeje (emri i përdoruesit, fjalëkalimi). Kjo nuk do të thotë se je autorizuar për t’i përdorur ato;

  • Mos instalo shtojca të dyshimta apo përditësime të panjohura programesh;

  • Mos kliko tek adresat e dyshimta që vijnë me email, pavarësisht sa interesante mund të duket mesazhi;

  • Shmang sa më shumë përdorimin e kompjuterëve publikë apo të pambrojtur;

  • Shmang sa më shumë përdorimin e celularëve të të tjerëve;

  • Mos i shkruaj fjalëkalimet në letër ngjitëse. Mos e bëj një gjë të tillë! Seriozisht!

  • Mos përdor emrat apo datëlindjet e njerëzve të afërt si fjalëkalime;

  • Mos i lë pajisjet jashtë vëmendjes dhe të hapura;

  • Mos i anashkalo aktivitetet e dyshimta në kompjuter - ndonjëherë është mirë të jesh paranojak.

  • Mos përdor programe pirate. Nëse nuk ke mundësi të paguash për programet, kërko për një alternativë pa pagesë dhe me burim të hapur;

  • Mos fle mbi dafina. Ndonjëherë ia vlen të investosh pak kohë dhe mund dhe të mësosh bazat e sigurisë në internet.

Higjiena digjitale Telefon/Tabletë Rrjedhje të dhënash Siguria Kompjuter/Laptop

Futu nga një pajisje e besuar

Aktivizimi i identifikimit me 2 hapa për të gjitha llogaritë është një praktikë e rëndësishme për sigurinë. Megjithatë, në rast se metoda e verifikimit që konfiguroni (nr. i telefonit, aplikacioni) nuk funksionon ose ka ndryshuar, duhet të provoni të hyni në llogari nga një pajisje e besuar. Shumë ofrues shërbimesh e ofrojnë opsionin (përgjithësisht vetëm klikoni një kutizë në faqen me 2 hapa) për ta shënuar një pajisje si të besueshme, në mënyrë që të mos ju duhet të vendosni kodin e sigurisë së verifikimit me 2 hapa sa herë që futeni në atë pajisje specifike, si p.sh. në kompjuterin e shtëpisë.

Sigurohu që vetëm pajisjet personale (kompjuter, tableta, telefona) që përdoren rregullisht të shënohen si të besuara dhe mos e përdor kurrë këtë veçori tek pajisjet publike ose të dikujt tjetër.


Autentifikimi Higjiena digjitale Telefon/Tabletë Aplikacione Kompjuter/Laptop

Ndrysho të gjitha fjalëkalimet

Nëse besoni se pajisja mund t’ju vidhet, si masë paraprake, është mirë të ndryshoni të gjitha fjalëkalimet në llogaritë tuaja te të cilat keni hyrë. Këshillohet të përdoret një pajisje e besuar për të dalë nga të gjitha seancat e hapura në pajisjen e humbur.

Ndryshimi i të gjitha fjalëkalimeve është shumë më i lehtë dhe më i sigurt me ndihmën e aplikacioneve të specializuara të quajtur menaxherë të fjalëkalimeve. Këto aplikacione [APLIKACIONE] ruajnë në mënyrë të sigurt kredencialet e hyrjes dhe i mbrojnë ato me një fjalëkalim kryesor. Në këtë mënyrë, duhet vetëm të mbani mend fjalëkalimin kryesor dhe mund të kopjoni/vendosni kredencialet e tjera direkt nga aplikacioni. Programi i administrimit të fjalëkalimeve zakonisht ka mundësinë të gjenerojë automatikisht një fjalëkalim të gjatë dhe kompleks, të përbërë nga karaktere dhe simbole të rastësishme. Aplikacionet që përdoren zakonisht për administrimin e fjalëkalimeve janë

KeePass

,

KeePassXC

dhe

Bitwarden

.

Fjalëkalimi Higjiena digjitale Telefon/Tabletë Aplikacione Vendndodhja Kompjuter/Laptop

Çoje për riparim

Nëse edhe rikthimi në gjendjen fillestare nuk i zgjidhi problemet me pajisjen, mund të ishte mirë ta çoni atë për riparim. Përpara se ta bëni këtë, është e rëndësishme të kopjoni çdo të dhënë që ka pajisja dhe ta mbroni atë, skedarët sensitivë dhe aplikacionet me një fjalëkalim ose një kod PIN.

Para se të zgjidhni një servisin për riparimin e pajisjes, bëni një kërkim të thjeshtë në internet dhe përpiquni të gjeni atë servis që ka vlerësimet më të mira dhe komentet pozitive në internet.


Fjalëkalimi Kopje rezervë e të dhënave Higjiena digjitale Telefon/Tabletë Kompjuter/Laptop Risetim i pajisjes

Ngacmimi (përshkrimi)

Sulmet me objektiv të caktuar, që zgjasin në kohë, me intensitet të lartë, që shkaktojnë dëm, duke shfrytëzuar qëllimisht dobësitë. Ngacmimi është sulm ndaj dinjitetit njerëzor, reputacionit dhe privatësisë, me qëllim heshtjen dhe/ose kufizimin e pjesëmarrjes dixhitale të objektivit.

Fjalëkalimi Autentifikimi Llogari rikuperimi Higjiena digjitale Telefon/Tabletë Kriptimi Malware Vendndodhja Raportoje në platformë Blloko përdoruesin Siguria Mbështetja Ngacmim seksual Kompjuter/Laptop Padi penale

MBROJTA INSTITUCIONALE

Duke qenë se ngacmimi vjen në shumë forma dhe mënyra, ai mund të raportohet si një sërë veprash të ndryshme penale.

Ngacmimi seksual (neni 108/a i Kodit Penal) përcakton shprehimisht format verbale të sulmeve, por kërkon paraqitjen e kërkesës për fillimin e procedurës penale në Prokurori. Me fjalë të tjera, duhet të informoni policinë dhe prokurorin - një procedurë standarde - si dhe të paraqisni një kërkesë për fillimin e procedurës.

KËSHILLË: bëni padinë. Gjykatat janë një komponent i rëndësishëm për mbrojtjes kundër ngacmimit.

Vënia në rrezik i sigurisë, një nga pasojat e shumta të ngacmimit, sipas nenit. 84 të Kodit Penal, përbën një bazë tjetër ligjore për mbrojtjen. Në këtë rast, prokurori dhe policia e kanë për detyrim të ndjekin, hetojnë dhe janë përgjegjës për mbrojtjen. Si palë paditëse, keni përgjegjësinë për mbledhjen e provave të nevojshme për ngritjen e padisë penale.

KËSHILLA: Shpjegoni me hollësi se si, pse dhe kur ndiheni të pasigurt dhe jepni detaje të shqetësimit për sigurinë e familjes dhe njerëzve të afërt. Këto detaje mund të jenë çelësi i suksesit kur bëhet fjalë për procedurat gjyqësore.


Fjalëkalimi Autentifikimi Llogari rikuperimi Higjiena digjitale Telefon/Tabletë Kriptimi Malware Vendndodhja Raportoje në platformë Blloko përdoruesin Siguria Mbështetja Ngacmim seksual Kompjuter/Laptop Padi penale

MBROJTA ALTERNATIVE

Ekziston rreziku në përgjithësi që ngacmimi online të bëhet edhe në botën reale. Për këtë arsye, siguria fizike është parakusht i rëndësishëm për çdo formë tjetër të mbrojtjes së rëndësishme. Për sa i përket mbrojtjes mendore, ndonjëherë është e dobishme të bëni një pushim ose të minimizoni kohën që kaloni në platformat e mediave sociale, ose në ato platforma komunikimi ku bëheni objekt ngacmimesh. Edhe bisedat me miqtë, familjen, partnerët dhe kolegët rreth ngacmimit mund të jenë të dobishme për ngritjen e një sistemi mbështetjeje.

Opsionet e bllokimit, filtrimit dhe raportimit në platformat e mediave sociale shpesh mund të shërbejnë si mjet i dobishëm për dokumentimin e ngacmimeve.

Mjeti DeleteMe mund të ndihmojë në gjetjen dhe heqjen e informacionit tuaj personal nga disa faqe interneti.

Kërkesa për ndihmë tek shoqatat profesionale dhe grupet mbështetëse është një metodë tjetër për të trajtuar ngacmimet.

Disa gazetarë investigativë dhe rrjetet e tyre gjurmojnë autorët e ngacmimeve online duke analizuar gjurmët e tyre dixhitale. Ky është një mekanizëm efektiv jo vetëm për identifikimin e autorëve, por edhe denoncimin e tyre dhe krimeve të tyre në publik.

Nëse ndonjëherë mendoni se dhuna online që po përjetoni, mund të bëhet edhe në botën reale, njoftoni policinë → menjëherë.


Fjalëkalimi Autentifikimi Llogari rikuperimi Higjiena digjitale Telefon/Tabletë Kriptimi Malware Vendndodhja Raportoje në platformë Blloko përdoruesin Siguria Mbështetja Ngacmim seksual Kompjuter/Laptop Padi penale

Porno për hakmarrje

Pornografia për hakmarrje përkufizohet si postimi i përmbajtjes vetëm seksuale pa leje dhe pëlqim, me qëllim poshtërimin, turpërimin ose për shantazh. Pornografia për hakmarrje është shkelje e privatësisë dhe mund të rezultojë në trauma jashtëzakonisht të rënda emocionale.

Pornografia për hakmarrje është një formë e rëndë sulmi, dhe si e tillë, është me rëndësi të madhe që rastet të denoncohen në polici dhe prokurori. Ka disa vepra penale që mund të përdoren si bazë ligjore për të ndjekur penalisht postimin e pornografisë për hakmarrje.

Ngacmimi seksual (neni 108/a i K.Penal): parashtrimi i kërkesës për fillimin e procedurës është parakusht për nisjen e procedurës. Kjo do të thotë që duhet të informoni policinë dhe prokurorinë - një procedurë standarde - si dhe të paraqisni një kërkesë për nisjen e procedurës.

KËSHILLË: Bëni padinë. Gjykatat janë një komponent i rëndësishëm për mbrojtjen kundër pornografisë për hakmarrje.

Përgjimet dhe regjistrimet e paautorizuara (neni 121 i K.Penal), nxjerrja e paautorizuar e fotografive (neni 143/a), publikimi dhe prezantimi i paautorizuar i teksteve, portreteve dhe regjistrimeve të të tjerëve (neni 143/b i K. Penal), janë akuza të tjera që i referohen regjistrimeve të paligjshme dhe mund të përdoren për të ndjekur penalisht rastet në të cilat është bërë video pa pëlqim, edhe nëse nuk është postuar në internet. Këto procedura kanë si indicie kallëzimin penal nga i dëmtuari, që do të thotë se ju, pala paditëse, duhet të jepni identitetin e autorit, dhe sa më shumë detaje dhe sa më shumë prova të mundeni (për shembull, ku ruhen regjistrimet, ku mund të jetë vendosur kamera gjatë regjistrimit, etj.).

Siguria juaj fizike është prioriteti më i lartë kur bëhet fjalë për mbrojtjen.

Nëse ngacmuesi vjen qëllimisht pranë jush fizikisht, mund të kërkoni një urdhër ndalimi të menjëhershëm të lëshuar nga gjykata.

Dokumentoni të gjitha regjistrimet, komentet, kërcënimet dhe format e tjera të ngacmimit si prova kyçe për fillimin e mekanizmave mbrojtës dhe/ose procedurave gjyqësore.

Kërkoni mbështetje nga OSHC-të, rrjetet e mbështetjes së grave dhe organizata të tjera që mund t’ju ndihmojnë të zgjidhni mënyrën më të mirë për të mbrojtur veten.

Raportojini të gjitha regjistrimet, komentet, kërcënimet dhe format e tjera të ngacmimit në platformat ku ato janë postuar dhe mësoni më shumë rreth procedurave të heqjes nga Facebook dhe platformat e tjera .

Dhe mos harroni, edhe nëse keni dhënë fillimisht pëlqimin tuaj për t’ju filmuar, kjo nuk nënkupton pëlqimin për publikimin e asaj përmbajtjeje. Ju nuk keni faj që jeni bërë objekt i këtij lloj sulmi.

Nëse ndonjëherë mendoni se dhuna online që po përjetoni, mund të bëhet edhe në botën reale, njoftoni policinë → menjëherë.


Fjalëkalimi Autentifikimi Llogari rikuperimi Higjiena digjitale Telefon/Tabletë Kriptimi Vendndodhja Raportoje në platformë Reputacion Siguria Mbështetja Ngacmim seksual Pornografi Kompjuter/Laptop Padi penale

Nxjerrje të dhënash personale (Doxxing)

Bërja publike e informacionit personal për një objektiv, si adresa e shtëpisë, statusi familjar, të dhënat e bankës dhe kartës së kreditit, data e lindjes etj. Ky informacion mund të postohet në një ose shumë platforma të ndryshme, në seksionet e komenteve ose nëpërmjet videove apo me tekst.

Pavarësisht nëse të dhënat e publikuara përdoren apo jo për ngacmim, vetëm postimi i paautorizuar i të dhënave kualifikohet si doxxing dhe shihet si një lloj sulmi në internet. Siç ndodh shpesh, kur doxxing krijon rrezik për sigurinë, mund të kërkohet mbrojtje ligjore sipas nenit 84 të Kodit Penal, “Kanosja”. Në këtë rast, prokurori dhe policia e kanë për detyrim të ndjekin, hetojnë dhe janë përgjegjës për mbrojtjen. Si palë paditëse, keni përgjegjësinë për mbledhjen e provave të nevojshme për ngritjen e padisë penale.

KËSHILLË: Shpjegoni me hollësi se si, pse dhe kur ndiheni të pasigurt dhe jepni detaje të shqetësimit për sigurinë e familjes dhe njerëzve të afërt. Këto detaje mund të jenë çelësi i suksesit kur bëhet fjalë për procedurat gjyqësore.

Neni 143 i Kodit Penal, “Mbledhja e paautorizuar e të dhënave personale”, që ndalon mbledhjen, publikimin dhe përdorimin e të dhënave për qëllime “përveç atyre për të cilat janë krijuar”, mund të përbëjë bazë për mbrojtje ligjore.

Dokumentoni çdo rast dhe vend ku postohen të dhënat tuaja personale dhe denoncojeni këtë me prova në polici.

Raporto menjëherë doxxing dhe çdo publikim të paautorizuar të të dhënave personale në faqen ueb apo platformat ku janë postuar dhe në polici.

Ndiqe denoncimin deri në fund për t’u siguruar për përgjigjen. Veprimi i menjëhershëm është i rëndësishëm për parandalimin e shpërndarjes së mëtejshme të të dhënave personale online.

Çaktivizoni opsionin e gjetjes së vendndodhjes në telefon, përfshirë edhe Google Maps apo aplikacione të tjera që mbledhin të dhëna sensitive (vendi, adresat kryesorë, etj.)

Çaktivizoni opsionin e gjetjes së vendndodhjes në telefon, përfshirë edhe Google Maps apo aplikacione të tjera që mbledhin të dhëna sensitive (vendi, adresat kryesorë, etj.)

Flisni me njerëz që i besoni, kolegë, miq, punëdhënës. Kërkojini policisë t’i drejtohet platformës për fshirjen e të dhënave personale dhe përdorni edhe mekanizmat e raportimit të faqeve ueb dhe platformave.

Deleteme është një instrument që ju ndihmon të hiqni të dhënat personale online.

Nëse ndonjëherë mendoni se dhuna online që po përjetoni mund të realizohet në botën reale, njoftoni policinë → menjëherë!


Fakte digjitale Fjalëkalimi Llogari rikuperimi Higjiena digjitale Telefon/Tabletë Vendndodhja Raportoje në platformë Rrjedhje të dhënash Reputacion Siguria Ngacmim seksual Identitet Llogari përdoruesi Kompjuter/Laptop Padi penale