kërkimi


Etiketat Rrjedhje të dhënash x Krimi kibernetik x Ασφάλεια x Encryption x Browser x

Njoftimi i incidentit

Për qëllimet e këtij udhëzuesi, termin “incident” do ta përkufizojmë si çdo ngjarje që ka një ndikim negativ në sigurinë e rrjetit dhe sistemeve të informacionit. Kjo mund të variojë nga sulmet teknike komplekse dhe të sofistikuara deri te mosfunksionimi i sistemit shkaktuar nga gabimi njerëzor.

Megjithatë, kur bëhet fjalë për sisteme TIK të një rëndësie të veçantë, siç janë sistemet që janë pjesë e infrastrukturës kritike të një vendi (furnizimi me energji elektrike, telekomunikacioni, etj.) ose që përdoren për shërbime bankare, këtu lind detyrimi që incidentet në sisteme të raportohen tek organe dhe autoritetet kompetente shtetërore. Për shembull, nëse incidenti ka ndodhur në sektorin bankar, operatori i sistemit TIK duhet të njoftojë bankën qendrore të vendit.

Kur incidente dhe sulmet janë më serioze dhe që mund të ndikojnë seriozisht në mbrojtjen ose sigurinë kombëtare, duhet të njoftohen edhe shërbimet dhe agjencitë përkatëse të inteligjencës dhe sigurisë (ushtarake ose civile). Përveç kësaj, kur incidenti përfshin dhe prek të dhënat personale, duhet të njoftohet edhe autoriteti kombëtar i mbrojtjes së të dhënave (Komisioneri, Agjencia, Komisioni, etj.).

Ndonjëherë është shumë e vështirë të dallohen llojet e incidenteve, pasi ato mund të ndodhin në të njëjtën kohë. Më poshtë jepet një listë e llojeve të ndryshme të incidenteve për të cilat kërkohet zakonisht të bëhet njoftimi për incidentin tek autoritetet kompetente shtetërore:

  • Hakerimi i sistemeve TIK: sulm ndaj një rrjeti kompjuterësh dhe infrastrukture serveri, ku, pas shkatërrimit të masave mbrojtëse, bëhet e mundur hyrja në sistemin TIK dhe ndikimi i paautorizuar i veprimeve të tyre;

  • Rrjedhje të dhënash: nxjerrja e të dhënave të mbrojtura jashtë rrethit të personave të autorizuar për t’i aksesuar ato të dhëna;

  • Modifikim i paautorizuar i të dhënave

  • Humbje të dhënash;

  • Ndërprerje e funksionimit të sistemit apo i një pjese të sistemit;

  • Sulme DDoS (mohim shërbimi)

  • Instalim i malware brenda një sistemi TIK

  • Mbledhje e paautorizuar e të dhënave nëpërmjet mbikëqyrjes së paautorizuar të komunikimit apo inxhinierisë sociale;

  • Sulm i vazhdueshëm ndaj burimeve të caktuara;

  • Abuzimi me autoritetin për të hyrë në burimet TIK;

  • Incidente të tjera.

DDoS Dëmi Rrjedhje të dhënash CERT Krimi kibernetik

Raportoje te platforma

Në rast se dikush ju përdor identitetin përmes një llogarie të rreme emaili ose mediash sociale, ose nëse jeni subjekt i ngacmimeve në internet si fushata shpifjesh, kërcënimesh, përhapjeje të gjuhës së urrejtjes ose i përndjekjes, duhet të përdorni opsionin “Raporto” për të informuar platformën rreth kësaj çështjeje. Kur raportoni profilin ose mesazhin në fjalë, zakonisht keni një opsion për të evidentuar shkeljen e saktë të të drejtave dhe Kushtet e Shërbimit të platformës (përvetësim identiteti, ngacmim, etj.). Mund të gjeni më shumë detaje në faqen ueb të Qendrës Amerikane PEN Center .

Për të parandaluar ngacmime të tjera, këshillohet që të bllokoni përdoruesit në fjalë.


Fakte digjitale Raportoje në platformë Blloko përdoruesin Rrjedhje të dhënash Krimi kibernetik

Denoncoje në polici

Në rastet e ngacmimeve online apo të formave të tjera të shkeljes së të drejtave të njeriut (p.sh. rrezikimi i sigurisë me anë të kërcënimeve) është e mundur që këto incidente të denoncohen në polici ose tek një autoritet tjetër shtetëror të ngarkuar me hetimin ose ndjekjen penale të krimit kibernetik, pasi ato mund të përbëjnë vepra penale të cilat dënohet me ligj .

Për të parë praktikat më të mira të mbledhjes së provave dixhitale para bërjes së denoncimit, shih paragrafin “Bëj një ankesë”.


Fakte digjitale Rrjedhje të dhënash Krimi kibernetik Padi penale Policia

Bëj një ankesë

Kur të bëni një denoncim në polici , është me rëndësi të mblidhni të gjitha provat e nevojshme dixhitale dhe jo vetëm të kopjoni përmbajtjen e mesazhit në fjalë. Shpesh nuk është e thjeshtë, pasi kërkon njohuri teknike dhe durim, për të cilin disa njerëz të tronditur nga sulmi mund të mos kenë nerva. Nëse nuk mund ta përballoni, kërkoni ndihmë nga një mik, koleg apo anëtar i familjes. Ata mund të regjistrojnë provat e sulmit, por mund të merren edhe me llogarinë tuaj në platformën në të cilën po ndodh sulmi. Dokumentacioni duhet të përmbajë prova materiale të sulmit dhe të klasifikohet në mënyrë që të lehtësojë kërkimin. Mund të përdoret një tabelë Excel, pasi sulmet mund të renditen sipas kohës, vendndodhjes, shkakut, kohëzgjatjes dhe llojit të sulmit, raporteve të paraqitura në platformë dhe sipas përgjigjes. Ky është i gjithë informacion i rëndësishëm për avokatët, policinë, për hetimet e mëtejshme dhe për procedurat gjyqësore. Përpiquni të identifikoni llojin e sulmit, sepse disa forma të kërcënimeve online janë ende të panjohura për publikun e gjerë, e ndonjëherë edhe për policinë. Kjo do t’i ndihmojë prokurorët të kuptojnë më mirë se çfarë ka ndodhur dhe si të kërkojnë autorët.

Së pari, duhet të jepni adresat përkatëse URL në formën e tyre integrale, d.m.th. nëse sulmi ndodh në mediat sociale, atëherë duhet të siguroni një link integral të llogarisë që ju dërgoi një kërcënim. Më pas, duhet të ruani një kopje të mesazhit në një formë integrale që përmban metadata, d.m.th., titujt e emailit .

Po ashtu, do të ishte mirë të bëni një screenshot/print-screen të mesazhit, imazhit ose të videos të përfshirë në incident. Nga ana tjetër, nëse incidenti është me disa segmente, si numri i madh i SMS, mesazhe të marra nëpërmjet një aplikacioni në kompjuter ose telefon, etj., duhet të bëni një screenshot të secilit ose mundësisht të bëni një video të të gjithë procesit.

Përveç kësaj, nëse ngacmimi ndodh përmes komunikimit me telefon, atëherë denoncimi duhet të përmbajë tabulatet e thirrjeve të marra nga operatori telefonik, sepse ato përmbajnë kohën e telefonatës dhe numrin nga i cili është bërë thirrja, gjë që mund të lehtësojë vazhdimin e hetimit. Po ashtu, mund t’i drejtoheni Ekipi të Reagimit ndaj Emergjencave Kompjuterike në vendin tuaj, i cili mund të ofrojë mbështetje teknike dhe të zbusë dëmin, ose tek organet shtetërore të ngarkuara për hetimin e krimit kibernetik.

Fakte digjitale Rrjedhje të dhënash CERT Krimi kibernetik Padi penale Policia